Sử dụng chất chiết từ cây Yucca trong nuôi trồng thủy sản

Nguồn nước trong nuôi trồng thủy sản ảnh hưởng rất nhiều đến môi trường. Nước ô nhiễm làm gia tăng nguồn bệnh cho thủy sản, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.

=> Vì vậy, việc xử lý nguồn nước trong quá trình nuôi trồng thủy sản được coi là việc làm bắt buộc. Có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển bền vững ngành thủy sản.

Cây Yucca có tên khoa học là Yucca schidigera,là loại cây thuộc họ Agavaceae. Cây Yucca còn được gọi là cây Mojave Yucca, vì nó là cây bản địa ở sa mạc Mojave và sa mạc Sonoran thuộc Đông nam Califonia, ở nam Nevada, tây Arizona. Nó cũng là loài bản địa ở Mexico, Yucca thường mọc ở những dốc sa mạc đá và miền sa mạc Creosote. Chúng chịu đựng được sự nung nóng của mặt trời và không cần nước. Cây Yucca là loài cây có hoa và có thể cao đến 5m. Có khả năng chịu đựng được sự nung nóng của mặt trời và không cần nước. Trong chăn nuôi gia súc, chất chiết từ cây yucca được dùng khử mùi hôi và giảm ammonia trong không khí cũng như trong chất thải của động vật . Chất chiết từ cây Yucca còn được dùng làm thuốc trị bệnh cho một số động vật, đặc biệt là các bệnh do protozoa (nguyên sinh động vật) gây ra.

Trong cây Yucca có hợp chất saponin rất đặc biệt. Phân tử saponin có hai thành phần chính, steroid trung tâm tan trong dầu và một hoặc nhiều carbohydrate mạch nhánh tan trong nước. Hai thành phần này tạo nên đặc tính của một chất tẩy thiên nhiên, hoạt chất bề mặt (surfactant) chiết xuất từ thân cây Yucca có tác dụng kết hợp với ammonia, làm giảm ammonia tự do.

Cơ chế tác động của Yucca:

Phân tử saponine có hai thành phần chính, steroid trung tâm tan trong dầu và một hoặc nhiều carbohydrate mạch nhánh tan trong nước. Hai thành phần này tạo nên đặc tính của một chất tẩy thiên nhiên, hoạt chất bề mặt (surfactant) chiết xuất từ thân cây Yucca có tác dụng kết hợp với ammonia, làm giảm ammonia tự do. Khi thức ăn đi qua dạ dày, ammonia sẽ bị giữ lại bởi chất chiết xuất có trong thức ăn. Chúng cũng có thể kết hợp với ammonia khi ở ngoài cơ thể động vật. Chất chiết xuất Yucca ở dạng nước có khả năng kết hợp với các phân tử ammonia và chuyển đổi chúng sang dạng hợp chất nitrogen không độc khác. Cơ chế làm giảm ammonia của chất chiết Yucca thì chưa được hiểu rõ nhưng có nhiều nghiên cứu cho rằng có liên quan đến thành phần carbohydrate có trong mạch nhánh của phân tử saponin. Ngoài ra, các hợp chất stilben (C₁₄H₁₂) có nhiều trong vỏ cây Yucca cũng có liên quan đến khả năng hấp thụ ammonia.

Saponin còn có khả năng diệt protozoa trong ống tiêu hóa của động vật. Cơ chế tác động đến protozoa là saponin kết hợp với cholesterol hoặc sterol của màng tế bào làm cho màng tế bào của protozoa bị phá hủy. Một số nghiên cứu cũng cho thấy saponin có khả năng ức chế có chọn lọc một số vi khuẩn gram dương.

Những ứng dụng của chất chiết xuất cây Yucca trong nuôi trồng thủy sản

Trong thời gian gần đây, người ta đã có một số nghiên cứu ứng dụng chiết xuất của cây Yucca trong nuôi trồng thủy sản.

• Sử dụng làm chất bổ sung trong thức ăn cho tôm, cá:

Chất chiết xuất từ Yucca schidigera ở dạng bột là một trong những nguyên liệu bổ sung trong thức ăn tôm nhằm quản lý và làm giảm mức độ ammonia và các hợp chất khác. Kết quả nghiên cứu cho thấy, khi bổ sung chất chiết xuất Yucca vào thức ăn, tôm tăng trưởng tốt hơn, giảm tỷ lệ chết.

• Sử dụng làm chất xử lý nước:

Ở trong nước biển, chất chiết xuất Yucca là chất tự nhiên, an toàn và hiệu quả trong việc làm giảm hàm lượng ammonia trong hệ thống nuôi thủy hải sản. Một số nghiên cứu cũng đã chứng minh hiệu quả xử lý ammonia của chất chiết xuất Yucca trong nước ngọt. Hiệu quả giảm ammonia đạt cao nhất trong ao nuôi cá rô phi trong 12–24 giờ sau khi bổ sung chiết xuất Yucca.

Lợi ích khi sử dụng

Giúp giải quyết các trường hợp tôm cá nổi đầu do nồng độ H2S tăng cao đột ngột. Tăng cường sức đề kháng, nâng cao quá trình miễn nhiễm ở tôm. Giúp tôm mau lướt qua bệnh tật. Giữ cho môi trường ao nuôi ổn định. Giảm thay nước trong quá trình nuôi.